SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE EĞİTİM

1. KAVRAMLAR

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA NEDİR?: Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin günümüz kuşaklarının ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kalkınma modelidir.

İKLİM NEDİR ?: Yeryüzünün herhangi bir yerinde hava olaylarına bağlı olarak gerçekleşen etkilerin uzun yılların ortalamasına iklim denir.

EYLEM NEDİR?:  Fiil ve Harekettir.

İKLİM EYLEMİ NEDİR ?: Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden 13. hedeftir.

SERA GAZI NEDİR ?: Atmosferde kızıl ötesi ışınları tutarak atmosferin ısınmasına neden olan gazlara yada bileşiklere sera gazı denir

KÜRESEL ISINMA NEDİR?: İnsan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda Dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyor.

İklim değişikliğinden etkilenmeyen hiçbir insan, hiçbir bölge, hiçbir ülke yoktur. Sera gazı emisyonları günümüzde 1990’a göre %50’den fazladır.

Doğu Avrupa ve Orta Asya, büyük sera gazı emisyonlarının üreticileri değillerdir. Ama iklim değişikliğinin sonuçlarından onlar da zarar geliyor. Batı Balkanlarda sel felaketleri yaşanıyor, Orta Asya’da su kaynakları tükeniyor ve Moldova-Güney Ukranya’da ağır kuraklık yaşanıyor. Avusturalya’da ise aşırı yüksek düzeydeki sıcak hava ve aylardır devam eden kuraklık yüzünden çıkan yangınlar geçen hafta daha da yoğunlaştı. . Aslında o kadar uzağa gitmeye gerek yok. 2020 yılının Ocak ayındayız ve Ankara Merkezde bu yal kar 1 gün bile durmadı. Halbuki 10 yıl önce hatta bundan daha 4 yıl önce kar yağışları ulaşımı engellerdi ve kış çok çetin geçerdi.

Küresel Isınma, iklim sistemimizde çok ciddi değişikliklere sebep oluyor. İklim kaynaklı afetlerden kaynaklanan manevi kayıpların yanı sıra oluşan ekonomik kayıplar yıllık yüz milyarlarca doları buluyor.

Birleşmiş Milletler- BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin 13.sü “İklim Eylemi”.

13. hedef sayesinde, iklim değişikliği ve etkileri ile mücadele konusunda acilen eyleme geçilmesi planlanıyor.

2. İKLİM EYLEMİ

• HER KITADA HER ÜLKEDE GÖRÜLMEKTEDİR

• ULUSAL EKONOMİLERİ YIKIYOR

• HAYATLARI ETKİLİYOR

• İNSANLARA, TOPLULUKLARA VE ÜLKELERE BUGÜNDEN HATTA YARINDAN DAHA PAHALIYA MAL OLUYOR

• İNSANLARIN EMEKLERİNE, KAZANÇLARINA ZARAR VERİYOR.

• HAVA DÜZENİ DEĞİŞİYOR, DENİZ SEVİYESİ ARTIYOR.

• HAVA OLAYLARI DAHA AŞIRI HALE GELİYOR.

• SERA GAZI EMİSYONLARI TARİHTE EN YÜKSEK SEVİYELERDE.

• EYLEM OLMADAN DÜNYANIN ORTALAMA YÜZEY SICAKLIĞININ BU YÜZYILDA 3 SANTİGRAT DERECEYİ GEÇMESİ BEKLENİYOR.

• EN FAKİR EN SAVUNMASIZ İNSANLAR DAHA ÇOK ETKİLENİYOR.

3. HEDEF KAPSAMINDA ULAŞILACAK HEDEFLER

• 13.1 Bütün ülkelerdeki iklim kaynaklı doğal afetlere karşı dayanıklılığı güçlendirmek

Su yataklarına ve bu yataklara yakın riskli yerlere yerleşim yerleri yapmamak, daha sağlam binalar yapmak, insanları doğal afetlere karşı bilinçlendirmek (İklim Eylemi Ve Eğitim Başlığında bu konuya ayrıntılı girilecektir.)

13.2. İklim değişikliği önlemlerini ulusal politikalara, stratejilere ve planlamaya katmak

• 13.3. İklim değişikliğinin azaltılması ve iklim değişikliği hakkında eğitim vermek, insanları bilinçlendirmek

• 13.3.a Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne taraf olan gelişmiş ülkeler tarafından üstlenilen ve uygulamada şeffaflık bağlamında, gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarını ele almak için 2020’ye kadar yıllık 100 milyar doların ortaklaşa seferber edilmesi üstlenmesi uygulanması ve Yeşil İklim Fonu’nun sermayelendirme yoluyla olabildiğince kısa sürede tam olarak faaliyete geçirilmesi,

• 13.3.b. En az gelişmiş ülkelerde ve gelişmekte olan devletlerde iklim değişikliğiyle ilgili etkili planlama ve yönetim kapasitesinin artırılmasına yönelik mekanizmaları teşvik etmek

4. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KONFERANSI

(21. Conference of Parties - COP21)

2015 yılında Paris’te Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı (21. Conference of Parties – COP21) gerçekleştirildi. Konferansa dünyadan yaklaşık 150 lider katıldı. Amaç, toplam sera gazı salımını, endüstri devrimi dönemiyle karşılaştırıldığında küresel sıcaklık artışını 2 derecenin altında tutacak şekilde sınırlamak. Bu konferansta sunulan argümanlardan birisi “Fosil yakıt tüketimi ile oluşan karbondiyoksitin toplam sera gazı içinde payı dörtte üçe yakın.” oldu. Dolayısıyla “sera gazı salınımını azaltmak için CO2 salınımını azaltmak şarttır.” sonucuna varıldı.

ŞİMDİ BU KONFERANSA SUNULAN GRAFİKLER ÜZERİNE DEĞERLENDİRME YAPALIM.

1.GRAFİK

Endüstri Devriminden beri, Dünyada insan kaynaklı karbondioksit (CO2) salınımı artışı giderek hızlanıyor

Yıllık sıcaklık ortalaması 1880-(yaklaşık)1939’a kadar (-) değerlerdeyken 1939-1950 yılları arasında 0.2 santigrat dereceye yükseldiğini görmekteyiz. Bunun sebebi II. Dünya Savaşı dönemindeki yoğun çatışmalar olarak söylenebilir. -0.2 hatta -0.4 santigrattan 30 yılda 0.2 santigrata çıkılmış. Yani 30 yılda 0.6 santigratlık bir ısınmadan söz ediyoruz. Bu kısa sürede çok büyük bir rakam.

Endüstri devriminden bu yana, insanlık 2.000 milyar ton CO2 saldı. Bu demektir ki, geriye salabileceğimiz azami 1.650 milyar ton kalıyor. Bu değer “karbon bütçesi” olarak nitelendiriliyor.

2. GRAFİK

Bu artışla beraber endüstri devriminden beri dünya 0.7 derece ısındı.

Endüstri devriminden bu yana, insanlık 2.000 milyar ton CO2 saldı. Bu demektir ki, geriye salabileceğimiz azami 1.650 milyar ton kalıyor. Bu değer “karbon bütçesi” olarak nitelendiriliyor.

3. GRAFİK

Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, dünyanın en çok CO2 salan ekonomileri. 

Bu grafik bize bir doğru orantıyı gözümüzün önüne getirmektedir. Dünyada nüfusu kalabalık olan ülkelerde en yüksek CO2 salınımı yapılmaktadır. Nüfus ne kadar kalabalıksa CO2 salınımı da o kadar fazla oluyor.

4. GRAFİK

Bunu şöyle yorumlayabilirim. Katar kişi başına en yüksek CO2 salınımı yapan ülke. Bu grafikte kişi başına en az CO2 salınımı yapan ülke ise Kazakistan'dır.

5. GRAFİK

Endüstri devriminden bu yana, insanlık 2.000 milyar ton CO2 saldı. Bu demektir ki, geriye salabileceğimiz azami 1.650 milyar ton kalıyor. Bu değer “karbon bütçesi” olarak nitelendiriliyor. IPCC, ısınmayı 2 derecenin altında tutma şansının “ihtimal” değil, %66 olması içinse elde kalan karbon bütçesinin 900 milyar ton olduğunu hesaplıyor. Bu değeri gerçekleştirmek için tek yol var, o da dünyanın bu yüzyıl sonunda karbondan tamamen arınmış olması, yani hiç kömür, petrol, gaz tüketmemesi.

Bu grafikler haricinde bulduğum bir başka grafiğe geçelim

İklim değişikliği, Türkiye’de her 10 kişiden en az altısının endişelendiği bir konu olduğunu gözler önüne seriyor. Türkiye çapında 2745 kişi ile yüz yüze yapılan anket, kamuoyunun ülkemizdeki iklim krizi ve onun etkileri, afetler ile iklim konusunda hükümet ve belediyelerin çalışmaları hakkında görüşlerini gözler önüne seriyor. Bu grafikte sorulan “İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KONUSUNDA ENDİŞELİ MİSİNİZ?” sorusuna Mart 2018’de %4'lük kesim hiç endişeli değilim derken 1 sene sonra Mayıs 2019’da %6’lık kesim hiç endişeli değilim diyor. 1 yıl içinde kararsız kesimde de artış gözleniyor. Endişeliyim ve hiç endişeli değilim diyen kısımda ise bir azalma mevcut. Tabii ki bir test ile genelleme yapılması çok yanlış ama yinede üzücü bir durum.

5. İKLİM EYLEMİ VE EĞİTİM

İklim Bilincini yeni nesillere aktarmanın birinci yolu eğitimden geçmektedir. Bunun için de eğitim verirken neler yapılması gerekir üzerinden geçelim.

• Çocuklarımıza iklim değişikliği ve küresel ısınma hakkında bilgi verirken onları tedirgin etmeyecek ve korkutmayacak örnekler kullanmalıyız.

• İklim değişikliği ve küresel ısınmanın ne olduğu, çevremizi nasıl etkilediği ve bu konuda bizim neler yapabileceğimiz hakkında konuşup çocukları onların anlayabileceği şekilde bilgilendirmeliyiz.

• Coğrafya dersi kapsamında doğa gezileri yapılabilir.

• Ağaç dikme çalışmaları, yaprak toplama çalışmaları yapılabilir.

• Suyun tasarruflu kullanılmasının üzerinde önemle durulmalı ve örneklerle desteklenmelidir.

• Geri dönüşümün önemi anlatılmalı. Ayrıca geri dönüşüm hakkında bilgi sahibi kişilerle görüşülebilir.

6. ÇOCUKLARA İKLİM EYLEMİ HAKKINDA VERİLEN BİLGİLERİN GÜNLÜK HAYATTA UYGULANABİLİRLİĞİ İÇİN SUNULACAK ARGÜMANLAR

• Çöplerimizi sokağa atmayalım.

• Geri dönüşüm yapalım.

• Elektiriği gereksiz kullanmayalım.

• Suyu gereksiz harcamayalım.

• Ulaşım için toplu taşıtları kullanalım, yürüyelim ya da bisiklete binelim.

• İklim Eylemi ile ilgili başkalarına bilgi verelim.

• Çevrenin yeşil kalmasına katkıda bulunalım.

• Ağaç dikelim.

                              7. KAYNAKÇA
https://www.cevreportal.com/sera-gazi-emisyonu-nedir-sera-gazi-emisyonu-hakkinda-kisaca-bilgi/

https://www.bbc.com/turkce/ekonomi/2015/11/151130_cop21_turkiye_cuneyt_kazokoglu

http://dunyaninenbuyukdersi.org/iklim-eylemi/

http://sivildusun.net/bm-surdurulebilir-kalkinma-13-hedefi-iklim-eylemi/

https://www.kureselamaclar.org/amaclar/iklim-eylemi/

https://www.tr.undp.org/content/turkey/en/home/sustainable-development-goals.html