ÇANKIRI - ILGAZ EKOSİSTEMİ HAKKINDA BİLGİ

Çankırı - Ilgaz Ekosisteminde Bulunan

A) Canlı Ögeler

I) Üreticiler : KAVAK

GÜRGEN

AKÇAAĞAÇ

MEŞE

KAYIN

II) Tüketiciler: KURT

DOMUZ

AYI

TAVŞAN

YILAN

B) Cansız Ögeler

I) İnorganik Maddeler: HIŞHIŞ SUYU (Karasu olarak da bilinir.)

KÜKÜRTLÜ SU (Ilgaz - Ödemiş Köyü)

KAZANCI KAPLICASI

ACISU MADEN SUYU

YUKARI BOZAN KAPLICASI (Ilgaz - Bozan Köyü)

II) Organik Maddeler : OKSİJEN

MADEN

HİDROJEN

KARBON

FOSFOR

C) Fiziksel Koşullar : ISI

IŞIK

NEM

YAĞIŞ

RÜZGARLAR

Doğada her zaman bir rekabet mevcuttur. Bu durum, hayatta kalma dürtüsünden gelmektedir. Ya yaşayacaksınız ya da yaşamınız sonlanacak. Hayatta kalmayı başarabilenler üremeye ve avlanmaya, başaramayanlar ise av olmaya devam ederler. Etçil olan kurtlar, otobur memeliler ile beslenir. Kurtların azalması ile domuz sayısı artar. İnsanlar doğaya müdahale etmemeli. Doğa kendi düzenini kurmaktadır. Ülkemizde Kuş Gribi zamanında kanatlı hayvanlar öldürülüyordu. Tavukların kuşların öldürülmesi ile Kırım-Kongo kanamalı hastalığında artışlar görüldü. Özellikle İç Anadolu Bölgemize ve tabii ki Ilgaz’da da. Çünkü öldürülen bu hayvanlar böcekleri de yiyorlardı. Tavukların öldürülmesiyle artan kene sayısı Ilgaz’da ölümlerin artmasına sebep oldu. Hâlâ da ölümler oluyor. Burada yine insanın müdahalesini görmekteyiz. Ilgaz'da çok fazla tarla vardır. Hepçil domuzlar, kökleri yumrulu bitkilerin özellikle patates, pancar ve lahana ekilen tarlalara sık uğrarlardı. Ankara'ya lise için gelmeden önce çiftçilik yapardık ve hatırlıyorum domuzlar gelmesin diye babam geceleri kulübede nöbet tutardı ve tarlaya geldikleri yerlerde teller vardı. Yanlış avlanmadan dolayı domuz sayısı azalan Ilgaz’da aç kalan kurtlar köylere dadanıp koyunları, kuzuları yerlerdi. Bu örnekler hem ekosistemdeki rekabeti hem de kendi aralarında dengeyi sağlayıp işbirliği yaptıklarını açıklar.

Kırkpınar Yaylası, Ilgaz ilçesi sınırları içerisinde yer alan yayla 1650 metra rakıma sahiptir. Kırkpınar Yaylasında yaklaşık 55000 m²’lik alana sahip bir de gölet yer almaktadır. Ilgaz ilçesinden rakım olarak yüksekte olduğu için buraya yağış daha fazla düşmektedir. Gölet sayesinde su döngüsü daha kolay gerçekleşmektedir. Kırkpınar Yaylasının iklim özelliği daha farklı olduğu için su ve oksijen döngüsü de daha fazladır. Kırkpınar Yaylası yüksek bir noktada olduğundan sıcaklık yaz aylarında öğle vakitleri bir hayli artmaktadır. Bu da gölde buharlaşmanın fazla olmasına sebep oluyor. Yükselen su buharı devamında tekrar yağış olarak yeryüzüne dönüyor. Ilgaz su bakımından zengindir desek yanlış olmaz. Bu da su döngüsünün devamlılığını sağlayan bir etkendir. Ekosistemin çökmemesi için doğanın düzenine müdahale etmememiz gerek. Doğa kendi ekosferini dengeliyor.

Ilgaz Ekosistemindeki Endemik Flora ve Faunası:

ORKİDE: Ülkemizde yetişen 24 çeşit orkidenin büyük çoğunluğuna Ilgaz Dağında rastlanır.

ORMAN ALTI FLORASI: Ilgazda BODUR ÇALILAR, FINDIK, DÜĞÜN ÇİÇEĞİ, UNUTMA BENİ, ÇUHA, KUŞBURNU, BÖĞÜRTLEN, ORMAN GÜLÜ, KIZILCIK,FUNDA ve YABANİ ERİK gibi otsu ve çalımsı bitkiler gibi MENEKŞE, SÜMBÜLLER ve ÇİĞDEM gibi endemik bitkiler de yer alır.

MANDA, KATIR, EŞEK, AT,KEKLİK, GEYİK, BILDIRCIN, CEYLAN, ALAKANAT, ÜVEYİK, ANGUT(Yaban Ördeği), KUYRUKSALLAYAN, KARATAVUK, MAVİ AĞAÇKAKAN, ALAKARGA, APOLLON KELEBEĞİ, Ilgaz’da bir zamanlar bulunup nesli tükenen ya da artık çok az görülen hayvanlardır.

Ilgaz'da bir dönem sularımıza kimyasal atıklar karışmıştı ve özellikle karasu olarak bilinen Hışhış Suyundan içenler hastalanmıştı. Yol yapım çalışmalarından dolayı kollara ayrılan ana kaynak bilinçsizce kirletilmişti. Ilgaz'dan geçen Devrez Çayı lağımın karışması ile kirlendi. Bu durum balıkların azalmasına hatta yer yer balık ölümlerinin görülmesine sebep oldu.

Bir doğa harikası olan Kadın Çayırında önceleri piknik alanları yoktu ve bizler otların arasında piknik yapardık. Söndürülmeyen ateşlerle yanan otlar ve ağaçlar, piknik sonrası çöpe atılmadan kenara bırakılan çöpler çevre kirliliğine sebep oluyordu. Çünkü gece olunca aç hayvanlar o çöpleri deşiyordu. Bu durum hem görüntü hem de çevre kirliliğine neden oluyordu. Bunun sebebi çevre bilincinin çoğu insanda eksik olmasından geliyordu. Bu çevre kirliliğin önüne geçilmek için piknik alanları oluşturuldu. Ve çok büyük oranda bu sorun çözüldü. Kereste üretimi için kesilen ağaçlar birçok hayvanın yuvasıydı. Ağaçlar kesildiği zaman bu hayvanların yaşam alanları da tahrip edilmiş oldu. Çevre köylerde yaşayanlar da ormancılardan gizli kesim yaptığı için ağaçlar seyrek, o ağaçları yuva bilen hayvanlar da yuvasız kalmakta. Aşırı ve yanlış avlanma doğadaki dengeyi bozmakta. Domuzların avlanılması kurtların köylerdeki koyuna kuzuya saldırmalarına, yılların öldürülmesi ise tarlalara ve evlere farelerin dadanmasına sebep oluyor. Tavukların kesilmesi kenelerin çoğalmasına bu da hastalıkların artmasına sebep oluyor. Bu örnekleri daha çok arttırabilir.

Doğa kendi düzenini biliyor. İnsanlar bu düzene müdahale ettikçe çevre kirlilikleri daha da artmakta. Çevre kirliliğine neden olan genel ve en büyük unsur bilinçsizlik. Bu bilinçsizlik Ilgaz Merkezden köylere doğru gidildikçe azalmakta. Çünkü Ilgaz’da özellikle de köylerde Eski Türk Gelenekleri hâlâ yaşamakta. Ve ilelebet yaşaması dileğimdir.

Doğaya saygı duymak bu bilinç ile yaşamak milattan önceden günümüze kadar korunarak gelmiştir. Tabii ki herkes için geçerli değil bu. Bu saygıyı göstermeyenler Doğa Anamıza müdahale edenler de var. Bunların önüne geçebilmek için çevre eğitimi ve çevre okuryazarlığı derslerinin sadece anlatılmayıp bunu yaşayarak da öğretmek biz öğretmenlerin görevlerindendir.

KAYNAKÇA

Prof. Dr. Rıfat Miser - Çevre Eğitimi Kitabı
Ilgaz Orman İşletme Müdürlüğünden emekli Zefure Özgül
Ilgaz Orman İşletme Müdürlüğünden emekli Mehmet Nuri Özgül. 

KASTAMONU İLİ ŞİFALI SULARI VE KAPLICALARI  http://termalrehber.com/kastamonu-ili-sifali-sulari-ve-kaplicalari/

Önemli Biyolojik Zenginliklerimizden Ilgaz Dağı Milli Parkı (Yenice-Doruk) 'Böcek ve Bitki Çeşitliliği PDF https://www.researchgate.net/publication/268244255_Onemli_Biyolojik_Zenginliklerimizden_Ilgaz_Dagi_Milli_Parki_Yenice-Doruk'nin_Bocek_ve_Bitki_Cesitliligi_Insect_and_Plant_Diversity_in_an_Important_Biological_Richness_Ilgaz_Mountain_National_Park_Yeni

EKOSİSTEMLER VE ÖZELLİKLERİ http://cevreegitimi.weebly.com/3-ekos304stemler-ve-oumlzell304kler304-1.html

Ilgaz Kaymakamlığı Flora ve Fauna http://www.ilgaz.gov.tr/flora-ve-fauna

Ilgaz/ Kırkpınar Yaylası Mesire Alanı  https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/cankiri/gezilecekyer/kirkpinar-yaylasi

Ilgaz Kaymakamlığı Kırkpınar Yaylası http://www.ilgaz.gov.tr/kirkpinar-yaylasi